Şaşılık Ameliyatı

Basitçe ifade etmek gerekirse, şaşılık ameliyatı, şaşılığı olan hastalarda gözlerin hizalanmasını ve görme fonksiyonlarının iyileştirilmesini hedefleyen bir işlemdir. Şaşılık tedavisinde sık başvurulan yöntemlerden biridir. Ameliyat, göz kaslarının konumunu değiştirerek hizalamayı düzeltmeyi amaçlar.

Şaşılık Nedir ve Ameliyat Ne Zaman Gereklidir?

Şaşılık, her iki gözün aynı anda aynı noktaya bakamamasıdır. Bu durumda, bir göz düz bakarken diğer göz içe (ezotropya), dışa (ekzotropya), yukarı (hipertropya) veya aşağı (hipotropya) dönebilir. Şaşılık, görme kaybının derecesine bağlı olarak sürekli olabilir veya yalnızca yorgunluk ve stres anında ortaya çıkabilir. Çoğunlukla çocuklukta başlar, ancak travma, kas felci veya nörolojik sorunlar nedeniyle her yaşta görülebilir.
Bu durum yalnızca kozmetik bir sorun değil, aynı zamanda göz yorgunluğu, çift görme, baş ağrısı ve bozulmuş derinlik algısı gibi fonksiyonel problemlere de yol açabilir. Gözlük, göz kapama veya egzersiz gibi daha az invaziv tedavilerden fayda görülmediğinde cerrahi düşünülebilir.
Çocuklarda ameliyat, gözlerin hizalanmasının yanı sıra beynin her iki gözü birlikte kullanmasını da destekleyebilir. Erken müdahale ambliyopi riskini azaltmada önemlidir. Yetişkinlerde ameliyat, hem fonksiyonel hem de estetik faydalar sağlayabilir ve yaşam kalitesine olumlu katkıda bulunabilir.

Kullanılan Yöntem ve Teknikler

Şaşılık ameliyatının temel amacı, gözlerin paralel hale gelmesini sağlamak için göz kaslarının gücünü yeniden düzenlemektir. Kullanılan teknikler şaşılığın şiddeti ve türüne göre değişiklik gösterir.
En yaygın yöntemlerden biri geriletme ameliyatıdır. Bu teknikte, güçlü olan kas zayıflatılarak geriye doğru alınır. Böylece gözün yanlış yöne çekilmesi azaltılır.
Bir diğer yöntem rezeksiyon veya plikasyondur. Bu işlemde zayıf kas kısaltılarak gerginliği artırılır ve gözün doğru yöne dönmesine yardımcı olunur.
Bazı vakalarda bu yöntemler birlikte uygulanabilir. Özellikle ileri derecede şaşılıklarda dengeyi sağlamak için tercih edilebilir.
Yetişkinlerde sık kullanılan tekniklerden biri de ayarlanabilir dikiş yöntemidir. Bu yöntemde cerrah, dikişleri ameliyat sonrası ayarlamaya imkan verecek şekilde bırakır. Hasta uyanıkken göz hizalaması kontrol edilir ve gerekirse küçük düzeltmeler yapılabilir. Bu yöntem daha hassas hizalama imkanı sunabilir.
Son yıllarda minimal invaziv teknikler de uygulanmaktadır. Daha küçük kesilerle yapılan bu operasyonlar, iyileşme süresini kısaltabilir ve ameliyat sonrası kızarıklık ile iltihaplanmayı azaltabilir.
Ameliyat planı, şaşılığın tipine ve hastanın yaşına göre kişiye özel hazırlanır. Hedef yalnızca kozmetik görünümü iyileştirmek değil, aynı zamanda derinlik algısını ve iki gözün birlikte çalışmasını desteklemektir.

Ameliyat Öncesi ve Sonrası İşlemler

Ameliyat öncesinde hastanın öyküsü, önceki tedavileri ve muayene sonuçları değerlendirilir. Buna göre kişiye özel cerrahi plan oluşturulur. Ameliyat genellikle genel anestezi altında yapılır. Göz açılır, konjonktiva adı verilen ince tabaka kesilir ve kas ortaya çıkarılır. Kas kısaltılıp sıkılaştırılabilir veya geri çekilerek gevşetilebilir. Kasın yeni yeri özel dikişlerle sabitlenir.
Ameliyattan sonra çoğu hasta birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilir. Bu süreçte hafif kızarıklık, sulanma veya ağrı görülebilir. Doktorun önerdiği göz damlaları düzenli kullanıldığında iyileşme desteklenir ve enfeksiyon riski azaltılır. Gerekirse ağrı kesiciler de verilebilir.
Çocuklarda iyileşme genellikle hızlıdır, yetişkinlerde ise kızarıklık ve şişlik birkaç hafta sürebilir. Başarı değerlendirmesi ve gözlerin hizalanmasının takibi için düzenli kontrol randevuları önemlidir. Hastaların sabırlı olması ve doktorun önerilerine dikkatle uyması, estetik ve fonksiyonel açıdan daha iyi sonuçların elde edilmesine yardımcı olur.